Μαθήματα

Φωτογραμμετρία ΙΙΙ: Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων

Γενικά

Περιεχόμενα μαθήματος

Σκοπός: η απόκτηση ικανοτήτων που πρέπει να διαθέτει ο πτυχιούχος, για αυτοδύναμη, αλλά και ομαδική εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, προκειμένου να έχει τη δυνατότητα χρήσης και λήψης στοιχείων αποτύπωσης μνημείων και συνόλων, με την εφαρμογή σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών.
Σύντομη περιγραφή μαθήματος: Βασικές εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί. Πολιτισμός και παραδοσιακοί οικισμοί. Προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς. UNESCO. Διεθνές συμβούλιο μνημείων και τοποθεσιών ICOMOS. Ανάγνωση και κατανόηση μνημείου. Στοιχεία ρυθμολογίας της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής. Τεχνικές και εργαλεία για τη καταγραφή και τεκμηρίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Φωτογραμμετρικές μέθοδοι. Η γεωμετρική αποτύπωση και η τεκμηρίωση του μνημείου. Συλλογή τρισδιάστατης πληροφορίας. Συνδυασμός μεθόδων και τεχνικών της Φωτογραμ­μετρίας, Τοπογραφίας και Τοπομετρίας. Κώδικας εννοιών και σημείων για σύνταξη προδιαγραφών αποτύπωσης μνημείων. Προδιαγραφές ψηφιακής τεκμηρίωσης μνημείων. Σχεδια­σμός λήψεων για φωτογραμμετρικές αποτυπώσεις θολωτών επιφανειών. Προϊόντα γεωμετρικής τεκμηρίωσης. Συστή­ματα Πληροφοριών μνημείων. Τεκμηρίωση ιστορικών κτιρίων με τη βοήθεια GIS. Μεθοδολογία και εξοπλισμός αποτυπώσεων μνημείων και συνόλων με παράθεση παραδειγμάτων. GIS σε αρχαιο­λογικές εφαρμογές, παραδοσιακά γεφύρια, σπήλαια, αρχαία θέατρα, ιστορικά κέντρα. Ενάλια Πολιτιστική κληρονομιά. Αναφορά σε υποβρύχιες αποτυπώσεις.
Περιεχόμενο διαλέξεων θεωρίας:
• Βασικές εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί. Πολιτισμός και παραδοσιακοί οικισμοί. Προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς. UNESCO, ICOMOS.
• Ανάγνωση και κατανόηση μνημείου. Το μνημείο και η Πολιτιστική Κληρονομιά.
• Στοιχεία ρυθμολογίας της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής.
• Μέθοδοι αποτύπωσης.
• Η γεωμετρική αποτύπωση και η τεκμηρίωση του μνημείου.
• Συνδυασμός μεθόδων και τεχνικών της Φωτογραμμετρίας, Τοπογραφίας και Τοπομετρίας.
• Κώδικας εννοιών και σημείων για σύνταξη προδιαγραφών αποτύπωσης μνημείων.
• Προδιαγραφές ψηφιακής τεκμηρίωσης μνημείων.
• Σχεδιασμός λήψεων για φωτογραμμετρικές αποτυπώσεις θολωτών επιφανειών.
• Τεκμηρίωση ιστορικών κτιρίων με τη βοήθεια GIS.
• Μεθοδολογία και εξοπλισμός αποτυπώσεων μνημείων και συνόλων με παράθεση παραδειγ­μάτων.
• GIS σε αρχαιολογικές εφαρμογές, παραδοσιακά γεφύρια, σπήλαια, αρχαία θέατρα, ιστορικά κέντρα.
• Ενάλια Πολιτιστική κληρονομιά. Αναφορά σε υποβρύχιες αποτυπώσεις.
Περιεχόμενο εργαστηριακών ασκήσεων
Η πρακτική ενότητα του μαθήματος οργανώνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε κατά τη διάρκεια του εξαμήνου οι φοιτητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να ολοκληρώσουν ασκήσεις ατομικές και ομαδικές που αφορούν στη μεθοδολογία και τον εξοπλισμό για την αποτύπωση μνημείων και συνόλων. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω εργασίες:
Ι. Ατομική γραπτή εργασία έρευνας (καταγραφή, ανάλυση και σύνθεση των στοιχείων έρευνας) με σκοπό την εξοικείωση με βασικές έννοιες της πολιτιστικής καταγραφής, προστασίας και ανάδειξης μνημείων, τόπων και γενικότερα πολιτιστικών προϊόντων καθώς και των συστημάτων τεκμηρίωσης τους.
ΙΙ. Ομαδική εργασία χρήσης συστημάτων τεκμηρίωσης πολιτιστικών πόρων με στόχο την τεκμηρίωση, προστασία και ανάδειξη τους. Η εργασία δύναται να περιλαμβάνει:
• Ψηφιοποίηση και ψηφιακή επεξεργασία υλικού (editing).
• Παραγωγή πρωτογενούς υλικού (ψηφιακή φωτογράφηση, ψηφιακό video, πανοραμικές φωτογραφήσεις σε εσωτερικούς και σε εξωτερικούς χώρους κ.α.).
• Παραγωγή τρισδιάστατων μοντέλων (3D models) ή νεφών σημείων (3D point clouds) από φωτογραφίες.
• Εφαρμογές τύπου GIS με αποτύπωση πληροφοριών σε χαρτογραφικό υπόβαθρο.
• Οργάνωση πολυμεσικής εφαρμογής με ενσωμάτωση άλλων υποεφαρμογών.
• Δημιουργία ψηφιακών καταλόγων πολιτιστικού υλικού.

Μαθησιακοί Στόχοι

Επίπεδο ταξινόμησης μαθησιακών αποτελεσμάτων 6
Περιγραφικός δείκτης επιπέδου 6.
Το μάθημα Φωτογραμμετρία ΙΙΙ : Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων, εντάσσεται στα μαθήματα Επιστημονικής Περιοχής (Μάθημα Ειδικότητας).

Σκοπός της ύλης του μαθήματος είναι η απόκτηση ικανοτήτων που πρέπει να διαθέτει ο/η απόφοιτος/η, για αυτοδύναμη και ομαδική εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, για τη χρήση και λήψη στοιχείων αποτύπωσης μνημείων και συνόλων, με την εφαρμογή σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η απόφοιτος/η θα είναι σε θέση να:
• αναλύει και κατηγοριοποιεί τις διάφορες τεχνολογίες τεκμηρίωσης, που βρίσκουν εφαρμογές στον πολιτισμό.
• κρίνει, επιλέγει και συνδυάζει τις κατάλληλες τεχνολογίες για την αποτελεσματικότερη τεκμη­ρίω­ση και ανάδειξη αντικειμένων και χώρων πολιτισμικού ενδιαφέροντος, καθώς και φορέων που σχετίζονται με τον πολιτισμό.
• αξιολογεί και συγκρίνει εφαρμογές (διαδικτυακές, πολυμεσικές, διαδραστικές κλπ), που σχετίζονται με τον πολιτισμό (για μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους κτλ).
• προσαρμόζεται στις τεχνολογικές εξελίξεις που σχετίζονται με τον χώρο του πολιτισμού

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών.
• Λήψη αποφάσεων μεθόδων που θα εφαρμοστούν και αποτίμηση αποτελεσμάτων
• Αυτόνομη εργασία και ομαδική εργασία, ανάλογα με το μέγεθος και το είδος της μελέτης
• Ευαισθητοποίηση σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς.
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον.

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο
Εργαστήριο σε Η/Υ

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Διδασκαλία με χρήση ηλεκτρονικών εποπτικών μέσων
Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω e-learning

Οργάνωση Διδασκαλίας

ΔραστηριότηταΦόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις26
Α/Π
Εργαστηριακές ασκήσεις26
Προετοιμασία ασκήσεων13
Επίλυση ασκήσεων26
Αυτοτελής μελέτη28
Σύνολο119

Αξιολόγηση Φοιτητών

Γλώσσα αξιολόγησης Ελληνική.
Στη θεωρία : γραπτή εξέταση (80%), με ερωτήσεις πολλα­πλών επιλογών, ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης και επίλυ­ση προβλημάτων. Σε κάθε ερώτηση αναγράφεται ο βαθμός.

Στο εργαστήριο (20%) : Απαραίτητη η παράδοση των εργα­σιών, συνο­δευόμενες με τεχνικές εκθέσεις, πίνακες, δια­γράμ­μα­τα, ανάλογα με τα παραδοτέα. Κάθε εργασία πρέπει να είναι προβιβάσιμη.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

  1. Καραδέδος Γ., Προστασία Μνημείων και συνόλων τεύχος ΙΙ: Ιστορία και εξέλιξη της προστασίας μνημείων και συνόλων, ΑΠΘ τμήμα Αρχιτεκτόνων – τομέας Β’ Θεσσαλονίκη, 1984.
  2. Λάββας Γ. Π., Προστασία Μνημείων και Συνόλων τεύχος Ι: βασικές έννοιες, ιδεολογία και μεθοδολογία, ΑΠΘ τμήμα Αρχιτεκτόνων – τομέας Β’, Θεσσαλονίκη, 1984.
  3. Λάββας Γ. Π., Ζητήματα πολιτιστικής διαχείρισης, Εκδόσεις Μέλισσα, Αθήνα, 2010.
  4. Μαλλούχου-Tufano Υ., Προστασία και ανάδειξη μνημείων: ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις, Πανεπιστημιακές σημειώσεις, Αθήνα, 2004.
  5. Μπούρας Χ., Αποκατάσταση των μνημείων Ι, Η αντίληψη για τη διατήρηση των μνημείων ανά τους αιώνες, ΕΜΠ Σπουδαστήριο Ιστορίας Αρχιτεκτονικής, Αθήνα 1982.
  6. Νομικός, Μιχαήλ Ε., Αποκατάσταση – Επανάχρηση ιστορικών κτιρίων και συνόλων, μεθοδολογία – Εφαρμογές, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 2004.
  7. Πατιάς Π., Καρράς Γ., Σύγχρονες Φωτογραμμετρικές πρακτικές σε εφαρμογές Αρχιτεκτονικής και Αρχαιολογίας, Θεσσαλονίκη, 1985.
  8. Πρακτικά Συνεδρίου ΚΕΔΑΚ – ΤΕΕ ΚΜ – ΣΑΤΜΒΕ: Σύγχρονες Μέθοδοι αποτύπωσης και τεκμηρίωσης μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, Εκδόσεις Σύλλογος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών Βορείου Ελλάδος, Θεσσαλονίκη, 1987.Α. Φωτίου – Χ. Πικριδάς, GPS και γεωδαιτικές εφαρμογές, Τόμος Β, εκδόσεις ΖΗΤΗ, 2012
  9. Βαρβιτσίωτης Ι., Πολιτιστική Φωτογραμμετρία, εκδόσεις ΜΙΛΗΤΟΣ, 2005