Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων και Ανοικτών Χώρων

Γενικά

• Κωδικός: 601
• Εξάμηνο: 6ο
• Επίπεδο Σπουδών: Προπτυχιακό
• Τύπος μαθήματος: Επιστημονικής Περιοχής
• Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων: Ελληνικά
• Μέθοδοι Διδασκαλίας (Ώρες/εβδ.): Διαλέξεις (2) / Εργαστηριακές Ασκήσεις (2)
• Μονάδες ECTS: 5
• Σελίδα μαθήματος: https://elearning.cm.ihu.gr/course/view.php?id=134
• Διδάσκοντες: Καριώτου Γλυκερία, Μπαής Δημήτριος

Περιεχόμενα μαθήματος

Σύντομη περιγραφή μαθήματος
Ο περιβαλλοντικός σχεδιασμός πόλεων και ανοικτών χώρων, αποτελεί τη διαδικασία αξιοποίησης των περιβαλλοντικών παραμέτρων και την ανάλυση αυτών κατά τον σχεδιασμό προγραμμάτων της πόλης. Η περιβαλλοντική συνιστώσα της κατασκευής στην αστική κλίμακα, υπαγορεύει την επανεξέταση και τον επαναπροσδιορισμό των σχεδιαστικών προτεραιοτήτων και εργαλείων με πολλαπλούς στόχους, όπως η εξοικονόμηση φυσικών πόρων, η διατήρηση και ανάδειξη του φυσικού στοιχείου στην πόλη, η βελτίωση του μικροκλίματος με την βελτίωση των συνθηκών ζωής σε αυτή, ο ενεργειακός και η χρήση ήπιων και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, η εκτίμηση και αξιολόγηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από έργα και δραστηριότητες στον ιστό της πόλης, οι Φορείς προστασίας και οι Πολιτικές για το αστικό περιβάλλον

Περιεχόμενο διαλέξεων θεωρίας και ασκήσεων πράξης
Εξετάζονται διαδοχικά:
• Οι θεωρητικές βάσεις και εξελίξεις του πολεοδομικού σχεδιασμού
• Οι θεωρητικές βάσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού
• Η διαδικασία της ρυθμιστικής μελέτης στη σύγχρονη θεωρητική της έκφραση
• Εναλλακτικές κατευθύνσεις στον πολεοδομικό σχεδιασμό
• Περιβαλλοντική διάσταση της αστικής ανάπτυξης
• Αειφόρος ανάπτυξη – Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη
• Η υποβάθμιση και ο περιβαλλοντικός έλεγχος του αστικού χώρου
• Κυκλοφοριακός σχεδιασμός προς την βιώσιμη πόλη
• Οι επιπτώσεις της κυκλοφορίας και η ανάπτυξη του σχεδιασμού
• Πολιτικές για το περιβάλλον στις πόλεις
• Πολιτικές για το περιβάλλον και τις πόλεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση
• Εθνική πολιτική για το περιβάλλον και τις πόλεις
• Τοπικές πολιτικές για το περιβάλλον και τις πόλεις
• Περιβαλλοντική αδειοδότηση
• Κατηγορίες και ενότητες δημόσιων υπαίθριων χώρων
• Κατηγορίες υπαίθριων χώρων
• Σχεδιασμός αστικών υπαίθριων χώρων
• Ενότητες και συνδέσεις των υπαίθριων χώρων στην πόλη
• Ειδικές κατηγορίες και μεγέθη των υπαίθριων χώρων
• Περιβάλλον και πολεοδομικός σχεδιασμός
• Σχέδια χρήσης εδάφους – κατηγορίες και συσχετίσεις λειτουργιών στην πόλη
• Μελέτες πολεοδομικής διάταξης – σύνθεση αστικού χώρου
• Πολεοδομικές μελέτες αναβάθμισης/ ανάπλασης/ επέκτασης τμημάτων πόλης
• Η πληροφορική στο σχεδιασμό του χώρου – Ψηφιακή Πόλη/ Πολεοδομία
• Πολιτικό, οργανωτικό και νομοθετικό πλαίσιο εφαρμογής και δράσης σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα

Περιεχόμενο εργαστηριακών ασκήσεων
• Περιβαλλοντικός έλεγχος του αστικού χώρου
• Μέθοδοι εκτίμησης περιβαλλοντικού σχεδιασμού
• Αντίληψη του χώρου και του αστικού περιβάλλοντος
• Διαμόρφωση αστικού περιβάλλοντος
• Η γεωγραφία των κυκλοφοριακών ροών
• Η γένεση της κυκλοφορίας
• Η ρύπανση από την κυκλοφορία
• Ο θόρυβος από την κυκλοφορία
• Χρήσης γης εδάφους – κατηγορίες και συσχετίσεις λειτουργιών στην πόλη
• Οι πολιτικές στάθμευσης στις διάφορες περιοχές της πόλης
• Οι στρατηγικοί άξονες της ΕΕ για τις μεταφορές
• Αστική θερμική νησίδα-αστική χαράδρα
• Υλικά φιλικά προς το περιβάλλον

Μαθησιακοί Στόχοι

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση:
• να έχουν κατανοήσει τις βασικές θεωρητικές βάσεις και τάσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού και της αστικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε σχέση με τις πιο σύγχρονες κατευθύνσεις και αντιλήψεις
• να εφαρμόζουν τις βασικές περιβαλλοντικές αρχές, το γενικό πλαίσιο και τις διαδικασίες και πράξεις εφαρμογής τους στον πολεοδομικό σχεδιασμό
• να έχουν την ικανότητα προσδιορισμού των σχέσεων των οικισμών με τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο
• για την κατανόηση του τρόπου αξιοποίησης της γνώσης του φυσικού περιβάλλοντος για την καλύτερη διαβίωση και τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη οικισμών και κτιρίων
• να αναλύουν τις βασικές αρχές της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης και των προβλημάτων που καλούνται να αντιμετωπίσουν
• για την κατανόηση της άρθρωσης μεταξύ κτισμάτων και πολεοδομικού ιστού
• για την κατανόηση των παραγόντων διαμόρφωσης μικροκλίματος σε σχέση με τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της πόλης
• για την ικανότητα διατύπωσης προτάσεων για μείωση κατανάλωσης ενέργειας και καλυτέρευσης των συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης στις πόλεις
• να γνωρίσουν και κατανοήσουν οι φοιτητές τις βασικές αρχές των πολιτικών για το αστικό περιβάλλον όπως έχουν διαμορφωθεί σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο
• για την ικανότητα τεκμηρίωσης της αξίας κοστολόγησης της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και πρότασης κινήτρων για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς των κατασκευών
• για την κατανόηση των εννοιών της επανάχρησης και της ανακύκλωσης των οικοδομικών υλικών
• για την ικανότητα ανάλυσης τοπικών μικρο-κλιματικών διαφορών και διατύπωσης και πρότασης οικολογικών παρεμβάσεων σε αστικά κέντρα
• για την ικανότητα πρότασης λύσεων για την εξοικονόμηση νερού και αντιμετώπισης του προβλήματος των πλημμυρών
• να κάνουν αναγνώριση των γενικών και ειδικών κατηγοριών των δημόσιων υπαιθρίων χώρων
• για την κατανόηση της έννοιας του τοπίου για το σχεδιασμό υπαιθρίων χώρων
• για τον εντοπισμό της ανάγκης σχηματισμού ενοτήτων και δικτύων υπαίθριων χώρων
• να αναγνωρίσουν τα προβλήματα των υπαιθρίων χώρων με φυσικά και τεχνητά στοιχεία και αξιολογούν τους στόχους, κατευθύνσεις και πρότυπα σχεδιασμού
• να αναγνωρίσουν ποιοι είναι οι νόμοι που εμπλέκονται, τι είναι, πως, από ποιους και γιατί εκτελούνται Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Ομαδική εργασία

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο (Στην αίθουσα διδασκαλίας και στο εργαστήριο)

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

• Παρουσίαση διαλέξεων με χρήση Η/Υ σε PowerPoint στη θεωρία και στο εργαστήριο
• Ηλεκτρονική πλατφόρμα μάθησης e-learning
• Ηλεκτρονική αλληλογραφία

Οργάνωση Διδασκαλίας

Αξιολόγηση Φοιτητών

Γλώσσα αξιολόγησης Ελληνική.
Θεωρητικό μέρος
Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Επίλυση Προβλημάτων
Κριτήρια αξιολόγησης: η επιτυχημένη επιλογή απάντησης και η επιτυχημένη επίλυση προβλημάτων

Εργαστηριακό μέρος
Εβδομαδιαία παρακολούθηση – υλοποίηση – παράδοση εργαστηριακών ασκήσεων .
Γραπτή αξιολόγηση

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

1. Αραβαντινός Α. (2007), Πολεοδομικός Σχεδιασμός για μια βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού χώρου, Β’ αναθεωρημένη έκδοση, Εκδόσεις Συμμετρία.
2. Καρατζάς Γ.,Παπαδοπούλου Μ., (2016), Μέθοδοι Βελτιστοποίησης Περιβαλλοντικών Συστημάτων, εκδόσεις ΔΙΣΙΓΜΑ
3. Καρβούνης, Σ. και Δ. Γεωργακέλλος (2003), Διαχείριση του περιβάλλοντος: Επιχειρήσεις και Βιώσιμη Ανάπτυξη, Εκδόσεις Σταμούλη.
4. Βαβίζος, Γ.Χ. (2003), Περιβάλλον: Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, Εκδόσεις Παπασωτηρίου.