ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων και Ανοικτών Χώρων

1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ	Σχολή Μηχανικών
ΤΜΗΜΑ	Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής
ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ	Προπτυχιακό
ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ	601	ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ		6ο
ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ	Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων και Ανοικτών Χώρων
ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων.			ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ		ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ
Διαλέξεις			2		5
Εργαστηριακές Ασκήσεις			2
Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιγράφονται αναλυτικά στο 4.
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γενικής Υποδομής (ΓΥ),Ειδικής Υποδομής (ΕΥ), Γενικών Γνώσεων (ΓΓΔ) και Επιστημονικής Περιοχής (ΔΔΤΝ, ΕΔ, ΕΥΣ, ΗΛ, ΠΑ) .	Επιστημονικής Περιοχής
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:
ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ:	Ελληνικά
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS	Όχι
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL)	https://elearning.cm.ihu.gr/course/view.php?id=134

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μαθησιακά Αποτελέσματα Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση: • να έχουν κατανοήσει τις βασικές θεωρητικές βάσεις και τάσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού και της αστικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε σχέση με τις πιο σύγχρονες κατευθύνσεις και αντιλήψεις • να εφαρμόζουν τις βασικές περιβαλλοντικές αρχές, το γενικό πλαίσιο και τις διαδικασίες και πράξεις εφαρμογής τους στον πολεοδομικό σχεδιασμό • να έχουν την ικανότητα προσδιορισμού των σχέσεων των οικισμών με τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο • για την κατανόηση του τρόπου αξιοποίησης της γνώσης του φυσικού περιβάλλοντος για την καλύτερη διαβίωση και τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη οικισμών και κτιρίων • να αναλύουν τις βασικές αρχές της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης και των προβλημάτων που καλούνται να αντιμετωπίσουν • για την κατανόηση της άρθρωσης μεταξύ κτισμάτων και πολεοδομικού ιστού • για την κατανόηση των παραγόντων διαμόρφωσης μικροκλίματος σε σχέση με τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της πόλης • για την ικανότητα διατύπωσης προτάσεων για μείωση κατανάλωσης ενέργειας και καλυτέρευσης των συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης στις πόλεις • να γνωρίσουν και κατανοήσουν οι φοιτητές τις βασικές αρχές των πολιτικών για το αστικό περιβάλλον όπως έχουν διαμορφωθεί σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο • για την ικανότητα τεκμηρίωσης της αξίας κοστολόγησης της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και πρότασης κινήτρων για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς των κατασκευών • για την κατανόηση των εννοιών της επανάχρησης και της ανακύκλωσης των οικοδομικών υλικών • για την ικανότητα ανάλυσης τοπικών μικρο-κλιματικών διαφορών και διατύπωσης και πρότασης οικολογικών παρεμβάσεων σε αστικά κέντρα • για την ικανότητα πρότασης λύσεων για την εξοικονόμηση νερού και αντιμετώπισης του προβλήματος των πλημμυρών • να κάνουν αναγνώριση των γενικών και ειδικών κατηγοριών των δημόσιων υπαιθρίων χώρων • για την κατανόηση της έννοιας του τοπίου για το σχεδιασμό υπαιθρίων χώρων • για τον εντοπισμό της ανάγκης σχηματισμού ενοτήτων και δικτύων υπαίθριων χώρων • να αναγνωρίσουν τα προβλήματα των υπαιθρίων χώρων με φυσικά και τεχνητά στοιχεία και αξιολογούν τους στόχους, κατευθύνσεις και πρότυπα σχεδιασμού • να αναγνωρίσουν ποιοι είναι οι νόμοι που εμπλέκονται, τι είναι, πως, από ποιους και γιατί εκτελούνται Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
Γενικές Ικανότητες Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα;.
Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών - Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις - Λήψη αποφάσεων - Αυτόνομη εργασία - Ομαδική εργασία - Εργασία σε διεθνές περιβάλλον - Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον - Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών		Σχεδιασμός και διαχείριση έργων - Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα - Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον - Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου - Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής - Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις • Λήψη αποφάσεων • Ομαδική εργασία

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Σύντομη περιγραφή μαθήματος
Ο περιβαλλοντικός σχεδιασμός πόλεων και ανοικτών χώρων, αποτελεί τη διαδικασία αξιοποίησης των περιβαλλοντικών παραμέτρων και την ανάλυση αυτών κατά τον σχεδιασμό προγραμμάτων της πόλης. Η περιβαλλοντική συνιστώσα της κατασκευής στην αστική κλίμακα, υπαγορεύει την επανεξέταση και τον επαναπροσδιορισμό των σχεδιαστικών προτεραιοτήτων και εργαλείων με πολλαπλούς στόχους, όπως η εξοικονόμηση φυσικών πόρων, η διατήρηση και ανάδειξη του φυσικού στοιχείου στην πόλη, η βελτίωση του μικροκλίματος με την βελτίωση των συνθηκών ζωής σε αυτή, ο ενεργειακός και η χρήση ήπιων και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, η εκτίμηση και αξιολόγηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από έργα και δραστηριότητες στον ιστό της πόλης, οι Φορείς προστασίας και οι Πολιτικές για το αστικό περιβάλλον

Περιεχόμενο διαλέξεων θεωρίας και ασκήσεων πράξης
Εξετάζονται διαδοχικά:
• Οι θεωρητικές βάσεις και εξελίξεις του πολεοδομικού σχεδιασμού
• Οι θεωρητικές βάσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού
• Η διαδικασία της ρυθμιστικής μελέτης στη σύγχρονη θεωρητική της έκφραση
• Εναλλακτικές κατευθύνσεις στον πολεοδομικό σχεδιασμό
• Περιβαλλοντική διάσταση της αστικής ανάπτυξης
• Αειφόρος ανάπτυξη – Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη
• Η υποβάθμιση και ο περιβαλλοντικός έλεγχος του αστικού χώρου
• Κυκλοφοριακός σχεδιασμός προς την βιώσιμη πόλη
• Οι επιπτώσεις της κυκλοφορίας και η ανάπτυξη του σχεδιασμού
• Πολιτικές για το περιβάλλον στις πόλεις
• Πολιτικές για το περιβάλλον και τις πόλεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση
• Εθνική πολιτική για το περιβάλλον και τις πόλεις
• Τοπικές πολιτικές για το περιβάλλον και τις πόλεις
• Περιβαλλοντική αδειοδότηση
• Κατηγορίες και ενότητες δημόσιων υπαίθριων χώρων
• Κατηγορίες υπαίθριων χώρων
• Σχεδιασμός αστικών υπαίθριων χώρων
• Ενότητες και συνδέσεις των υπαίθριων χώρων στην πόλη
• Ειδικές κατηγορίες και μεγέθη των υπαίθριων χώρων
• Περιβάλλον και πολεοδομικός σχεδιασμός
• Σχέδια χρήσης εδάφους – κατηγορίες και συσχετίσεις λειτουργιών στην πόλη
• Μελέτες πολεοδομικής διάταξης – σύνθεση αστικού χώρου
• Πολεοδομικές μελέτες αναβάθμισης/ ανάπλασης/ επέκτασης τμημάτων πόλης
• Η πληροφορική στο σχεδιασμό του χώρου – Ψηφιακή Πόλη/ Πολεοδομία
• Πολιτικό, οργανωτικό και νομοθετικό πλαίσιο εφαρμογής και δράσης σε Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα

Περιεχόμενο εργαστηριακών ασκήσεων
• Περιβαλλοντικός έλεγχος του αστικού χώρου
• Μέθοδοι εκτίμησης περιβαλλοντικού σχεδιασμού
• Αντίληψη του χώρου και του αστικού περιβάλλοντος
• Διαμόρφωση αστικού περιβάλλοντος
• Η γεωγραφία των κυκλοφοριακών ροών
• Η γένεση της κυκλοφορίας
• Η ρύπανση από την κυκλοφορία
• Ο θόρυβος από την κυκλοφορία
• Χρήσης γης εδάφους – κατηγορίες και συσχετίσεις λειτουργιών στην πόλη
• Οι πολιτικές στάθμευσης στις διάφορες περιοχές της πόλης
• Οι στρατηγικοί άξονες της ΕΕ για τις μεταφορές
• Αστική θερμική νησίδα-αστική χαράδρα
• Υλικά φιλικά προς το περιβάλλον

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

Πρόσωπο με πρόσωπο (Στην αίθουσα διδασκαλίας και στο εργαστήριο)

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

• Παρουσίαση διαλέξεων με χρήση Η/Υ σε PowerPoint στη θεωρία και στο εργαστήριο
• Ηλεκτρονική πλατφόρμα μάθησης e-learning
• Ηλεκτρονική αλληλογραφία

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας. Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ. Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης ώστε ο συνολικός φόρτος εργασίας σε επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί στα standards του ECTS

Δραστηριότητα	Φόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις θεωρίας	30
Ασκήσεις πράξης	15
Εργαστηριακές ασκήσεις	30
Άσκηση πεδίου	15
Μικρές ατομικές εργασίες εξάσκησης	20
Αυτοτελής Μελέτη	37
Σύνολο	147

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες. Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.

Γλώσσα αξιολόγησης Ελληνική.
Θεωρητικό μέρος
Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Επίλυση Προβλημάτων
Κριτήρια αξιολόγησης: η επιτυχημένη επιλογή απάντησης και η επιτυχημένη επίλυση προβλημάτων

Εργαστηριακό μέρος
Εβδομαδιαία παρακολούθηση – υλοποίηση – παράδοση εργαστηριακών ασκήσεων .
Γραπτή αξιολόγηση

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Συγγράμματα

Αραβαντινός Α. (2007), Πολεοδομικός Σχεδιασμός για μια βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού χώρου, Β’ αναθεωρημένη έκδοση, Εκδόσεις Συμμετρία.
Καρατζάς Γ.,Παπαδοπούλου Μ., (2016), Μέθοδοι Βελτιστοποίησης Περιβαλλοντικών Συστημάτων, εκδόσεις ΔΙΣΙΓΜΑ
Καρβούνης, Σ. και Δ. Γεωργακέλλος (2003), Διαχείριση του περιβάλλοντος: Επιχειρήσεις και Βιώσιμη Ανάπτυξη, Εκδόσεις Σταμούλη.
Βαβίζος, Γ.Χ. (2003), Περιβάλλον: Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, Εκδόσεις Παπασωτηρίου.