Οδοποιία VI: Σχεδιασμός Κυκλοφοριακών Συστημάτων και Οικονομική των Μεταφορών

Γενικά

• Κωδικός: 903
• Εξάμηνο: 9ο
• Επίπεδο Σπουδών: Προπτυχιακό
• Τύπος μαθήματος: Επιστημονικής περιοχής και ανάπτυξης δεξιοτήτων
• Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων: Ελληνικά
• Μέθοδοι Διδασκαλίας (Ώρες/εβδ.): Διαλέξεις (2) / Εργαστηριακές ασκήσεις (2)
• Μονάδες ECTS: 5
• Προαπαιτούμενα μαθήματα: (103) Στατιστική και Θεωρία σφαλμάτων, (206) Τεχνικό-Τοπογραφικό σχέδιο ΙΙ, (605) Οδοποιία ΙΙΙ: Γεωπληροφορική και Συγκοινωνιακά Έργα

Περιεχόμενα μαθήματος

Σκοπός: η απόκτηση ικανοτήτων που πρέπει να διαθέτει ο απόφοιτος, για αυτοδύναμη, αλλά και ομαδική εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, προκειμένου να έχει κατανοήσει τις αρχές κυκλοφοριακής ροής και σχεδιασμού μεταφορικών συστημάτων, να αναζητά, αναλύει και συνθέτει δεδομένα και πληροφορίες με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών, να διαρθρώνει και τεκμηριώνει προγνώσεις της κυκλοφορίας, να συμμε­τέχει στην έρευνα, μελέτη, κατασκευή και λειτουργία έργων διαχείρισης κυκλοφορίας και να συμβάλλει με προτάσεις βελτίωσης των κυκλοφοριακών συνθηκών στις πόλεις.
Στόχος : του μαθήματος είναι η απόκτηση βασικών γνώσεων για την αναζήτηση, ανάλυση δεδομένων και σύνθεση πληροφοριών με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών, για τη τεκμηρίωση και πρόγνωση της κυκλοφορίας και για τη συμμε­τοχή στην έρευνα, μελέτη, κατασκευή και λειτουργία έργων διαχείρισης κυκλοφορίας, συμβάλλοντας στη βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών στις πόλεις.

Περιεχόμενο διαλέξεων θεωρίας:
• Σχεδιάζοντας για όλους. Οδηγίες σχεδιασμού. ΥΠΕΧΩΔΕ 1998
• Εισαγωγή στην κυκλοφοριακή τεχνική. Βασικά κυκλοφορικά μεγέθη (φόρτος, πυκνότητα, σύνθεση κυκλοφορίας, μέση ημερήσια κυκλοφορία κλπ). Μέθοδοι μέτρησης και εκτί­μη­ση πρόγνωσης.
• Θεμελιώδεις σχέσεις κυκλοφοριακών μεγεθών. Σχέσεις φόρτου ταχύτητας-πυκνότητας. Θεμε­λιώδη διαγράμματα. Πρότυπα και Στατιστικές Κατανομές Κυκλοφοριακής Ροής. Μοντέλα κυκλο­φορίας.
• Ανάλυση χωρητικότητας. Επίπεδα εξυπηρέτησης. Κυκλοφοριακά συμβάντα. Στατιστική και αιτίες τροχαίων, παράγοντες ατυχημάτων. Η σημασία τους για το σχεδιασμό και τη λειτουργία των εγκαταστάσεων οδικής κυκλοφορίας. Οδική ασφάλεια.
• Υπολογισμός κυκλοφοριακής ικανότητας σε διάφορες περιπτώσεις.
• Σταθμεύουσα κυκλοφορία. Χώροι στάθμευσης. Διαχείριση στάθμευσης
• Κυκλοφορία πεζών. Περιπτώσεις ένταξης ποδηλατοδρόμων στον αστικό ιστό
• Σχεδιασμός, μελέτη, αξιολόγηση και λειτουργία ΜΜΜ. Προνομιακή μεταχείριση ΜΜΜ.
• Μεθοδολογίες διαχείρισης-βελτίωσης ροής οχημάτων. Περιορισμοί ή/και απαγορεύσεις.
• Μοντέλα προσομοίωσης της κυκλοφορίας.
• Δυναμικά στοιχεία κίνησης συρμού. Στοιχεία σχεδιασμού σιδηροδρομικών γραμμών. Κατά­σκευα­στικά στοιχεία σιδηροδρομικών γραμμών.
• Σήμανση – σηματοδότηση
• Συνδυασμένες μεταφορές. Εφαρμογή νέων τεχνολογιών στη διαχείριση της κυκλοφορίας.

Περιεχόμενα εργαστηριακών ασκήσεων.
• Εφαρμογή ανθρωπομετρικών στοιχείων και σχεδιασμός πεζοδρομίου και πεζοδρόμου με διάφο­ρα επίπεδα εξυπηρέτησης.
• Υπολογισμός κυκλοφοριακής ικανότητας σε αστικές περιοχές.
• Επιλογή και σχεδιασμός δικτύου πεζοδρόμων σε αστικό περιβάλλον
• Σχεδιασμός ένταξης ποδηλατόδρομων σε αστικό ιστό.
• Σχεδιασμός χώρων στάθμευσης
• Σχεδιασμός διαδρομών ΜΜΜ
• Εντοπισμός κρίσιμων σημείων για πρόκληση ατυχημάτων.
• Σχεδιασμός, χωροθέτηση σήμανσης/σηματοδότησης
• Προτάσεις βελτίωσης της κυκλοφορίας.
• Συνδυασμός μεταφορών και προτάσεις χρήσης ή/και χωροθέτησης νέων τεχνολογιών για τον έλεγχο και τη διαχείριση της κυκλοφορίας, αποβλέποντας σε μια «έξυπνη» πόλη σε αυτό τον τομέα.

Μαθησιακοί Στόχοι

Επίπεδο ταξινόμησης μαθησιακών αποτελεσμάτων 6
Περιγραφικός δείκτης επιπέδου 6.
Το μάθημα Οδοποιία VI: Σχεδιασμός Κυκλοφοριακών Συστημάτων και Οικονομική των Μεταφορών, εντάσσεται στα μαθήματα Επιστημονικής Περιοχής και ανάπτυξης δεξιοτήτων (Μάθημα Ειδικότητας)
Απόκτηση γνώσεων για : τη κυκλοφορία σαν μαζικό φαινόμενο (μοντέλα), την ανάλυση και πρόγνωση της κυκλοφορίας, τις βασικές αρχές κυκλοφοριακής ροής και σχεδιασμού μεταφορικών συστημάτων, την κυκλοφοριακή ικανότητα ελεύθερης ροής και σε κόμβους, την σταθμεύουσα κυκλοφορία, τη κυκλοφορία των πεζών, τα δημόσια μέσα συγκοινωνιών μικρών αποστάσεων, τη βελτίωση της ροής οχημάτων, την προνομιακή μεταχείριση των ΜΜΜ, την επίδραση των ποδη­λάτων στην κυκλοφοριακή ικανότητα, τη διαχείριση στάθμευσης, τους περιορισμούς κυκλοφο­ρίας οχημάτων, την οδική ασφάλεια, τις Ελληνικές προδιαγραφές κυκλοφοριακών μελετών.
Σκοπός της ύλης του μαθήματος είναι η απόκτηση ικανοτήτων που πρέπει να διαθέτει ο απόφοιτος, για αυτοδύναμη, αλλά και ομαδική εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, προκειμένου να έχει κατανοήσει τις αρχές κυκλοφοριακής ροής και σχεδιασμού μεταφορικών συστημάτων, να αναζητά, αναλύει και συνθέτει δεδομένα και πληροφορίες με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών, να διαρθρώνει και τεκμηριώνει προγνώσεις της κυκλοφορίας, να συμμε­τέχει στην έρευνα, μελέτη, κατασκευή και λειτουργία έργων διαχείρισης κυκλοφορίας και να συμβάλλει με προτάσεις βελτίωσης των κυκλοφοριακών συνθηκών στις πόλεις.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να:
• μετρά τη ρέουσα κυκλοφορία και να αξιολογεί τα αποτελέσματα.
• τεκμηριώνει προγνώσεις της κυκλοφορίας
• γνωρίζει τους παράγοντες ατυχημάτων, από τη σκοπιά του συγκοινωνιολόγου και να αποτιμά τους σχετικούς δείκτες ατυχημάτων
• υπολογίζει τα κυκλοφοριακά μεγέθη, να γνωρίζει τις θεμελιώδεις σχέσεις και τα μοντέλα κυκλο­φο­ρίας.
• αναλύει τη χωρητικότητα και καθορίζει τη κυκλοφοριακή ικανότητα.
• επιλέγει μεθόδους έρευνας της σταθμεύουσας κυκλοφορίας, εκτίμησης αναγκών και σχεδια­σμού εγκαταστάσεων
• γνωρίζει τα ανθρωπομετρικά στοιχεία και τα κριτήρια τοποθέτησης των εγκαταστάσεων κυκλοφορίας των πεζών
• διακρίνει περιπτώσεις ένταξης ποδηλατοδρόμων στον αστικό ιστό
• μελετά, χωροθετεί και αξιολογεί τη λειτουργία ΜΜΜ ή/και να προτείνει διαδικασίες προνομια­κής μεταχείρισης των ΜΜΜ
• προτείνει βελτιώσεις της ροής οχημάτων με περιορισμούς ή/και απαγορεύσεις
• εφαρμόζει συστήματα πληροφόρησης και ελέγχου με νέες τεχνολογίες
• εκτιμά τις κυκλοφοριακές επιπτώσεις από την εφαρμογή πολιτικής των μεταφορών και να επανασχεδιάζει συγκοινωνιακά συστήματα στα πλαίσια διαδικασιών λήψης αποφάσεων

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραί­τη­των τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων για τα μέτρα που θα εφαρμοστούν
• Αυτόνομη εργασία για τις μετρήσεις-εκτιμήσεις κυκλοφορίας.
• Ομαδική εργασία, αν απαιτηθεί για τα προτεινόμενα μέτρα ή/και διαδικασίες διαχείρισης.
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων κυκλοφορίας
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών για μια έξυπνη πόλη.
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
• Επίδειξη κοινωνικής ευαισθησίας με επίκεντρο την ασφάλεια του πεζού και ποδηλάτη
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Μέθοδοι Διδασκαλίας

Πρόσωπο με πρόσωπο
Εργαστήριο σε Η/Υ

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών

Διδασκαλία με χρήση ηλεκτρονικών εποπτικών μέσων
Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω e-learning
Χρήση λογισμικού AutoCad

Οργάνωση Διδασκαλίας

Αξιολόγηση Φοιτητών

Γλώσσα αξιολόγησης Ελληνική.
Στη θεωρία (70%): γραπτή εξέταση, με ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών, ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης και επίλυση προβλημάτων. Σε κάθε ερώτηση αναγράφεται ο βαθμός.

Στο εργαστήριο (30%): Απαραίτητη η παράδοση των εργασιών, συνο­δευόμενες με τεχνικές εκθέσεις. Κάθε εργασία πρέπει να είναι προβιβάσιμη.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

1. Φραντζεσκάκης, Ι., Γκόλιας, Ι., Πιτσιάβα-Λατινοπούλου Μ., Κυκλοφοριακή Τεχνική, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, 2009.
2. Πιτσιάβα- Λατινοπούλου, Μ., Μίντσης Γ., Μπάσμπας Σ., Οργάνωση και διαχείριση συστημάτων κυκλοφορίας και στάθμευση, εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ, 2006
3. Φραντζεσκάκης, Ι., Γιαννόπουλος Γ., Σχεδιασμός των μεταφορών και κυκλοφοριακή τεχνική, εκδόσεις Επίκεντρο ΑΕ, 2005.
4. Γιαννόπουλος Γ., Σχεδιασμός των μεταφορών : Η διαδικασία πρόβλεψης των μελλοντικών αναγκών μετακινήσεων, εκδόσεις Παρατηρητής, 2002.
5. Χρυσουλάκης Γ., Δημητρίου Δ., Συστήματα κυκλοφοριακής τεχνικής και αστικής οδοποιίας, εκδόσεις ΤΕΙ Αθήνας, 2004.
6. Φραντζεσκάκης, Ι., Πιτσιάβα-Λατινοπούλου, Μ., Τσαμπούλας, Δ., Διαχείριση Κυκλοφορίας, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, 1997
7. Φραντζεσκάκης, Ι., Γκόλιας, Ι., Οδική Ασφάλεια, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, 1994
8. Φραντζεσκάκης, Ι., Πιτσιάβα-Λατινοπούλου, Μ., Τσαμπούλας, Στάθμευση, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, 1994
9. Φραντζεσκάκης, Ι., Γιαννόπουλος, Γ., Σχεδιασμός των Μεταφορών και Κυκλοφοριακή Τεχνική, Τόμος 1, Εκδόσεις Παρατηρητής, 1986.
10. Λυμπέρης Κ., Σιδηροδρομική Θεωρία και εφαρμογές, τόμοι Ι και ΙΙ, εκδόσεις Συμμετρία, 2009
11. Δοκουμετζίδης Ι., Ευμολπίδης Β., Κυκλοφοριακό πρόβλημα στις πόλεις της επαρχίας. Έρευνα ανά την Ελλάδα., Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, 1980