ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων

1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ	Σχολή Μηχανικών
ΤΜΗΜΑ	Τμήμα Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής
ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ	Προπτυχιακό
ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ	910	ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ		9ο
ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ	Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων
ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων.			ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ		ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ
Διαλέξεις			2		5
Εργαστηριακές ασκήσεις			2
Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιγράφονται αναλυτικά στο 4.
ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γενικής Υποδομής (ΓΥ),Ειδικής Υποδομής (ΕΥ), Γενικών Γνώσεων (ΓΓΔ) και Επιστημονικής Περιοχής (ΔΔΤΝ, ΕΔ, ΕΥΣ, ΗΛ, ΠΑ) .	Επιστημονικής περιοχής και ανάπτυξης δεξιοτήτων
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:	(104) Τεχνικό – Τοπογραφικό Σχέδιο Ι, (206) Τεχνικό-Τοπογραφικό σχέδιο ΙΙ, (405) Πολεοδομικός Σχεδιασμός, (601) Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων και Ανοικτών Χώρων, (501) Γεωδαισία ΙV: Δορυφορική (GPS), (401) Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS I), (502) Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών II (GIS II)
ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ:	Ελληνικά
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS	Όχι
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL)

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μαθησιακά Αποτελέσματα Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος.
Επίπεδο ταξινόμησης μαθησιακών αποτελεσμάτων 6 Περιγραφικός δείκτης επιπέδου 6. Το μάθημα Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων, εντάσσεται στα μαθήματα Επιστημονικής Περιοχής Σκοπός της ύλης του μαθήματος είναι η απόκτηση ικανοτήτων που πρέπει να διαθέτει ο/η απόφοιτος/η, για αυτοδύναμη, αλλά και ομαδική εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, προκειμένου να: μπορεί να εφαρμόσει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, μπορεί να διαχωρίσει τις κατηγορίες των στερεών αποβλήτων με τις ανάλογες ιδιαιτερότητες τους, επιλέγει και εφαρμόζει μεθόδους συλλογής των, χρησιμοποιεί μεθοδολογίες διαχείρισης, γνωρίζει διαδικασίες ανακύκλωσης/ανάκτησης υλικών, έχει τη δυνατότητα χωροθέτησης χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) με τη χρήση GIS, εκπονεί ή/και συμμετέχει σε μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός ΧΥΤΑ Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση βασικών γνώσεων για θέματα που σχετίζονται με τη συλλογή, διαχείριση, επεξεργασία και ανακύκλωση των στερεών αποβλήτων, τη χωροθέτηση ΧΥΤΑ, ώστε ο/η απόφοιτος/η να συνεργάζεται με ευχέρεια με άλλες ειδικότητες. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να: • εφαρμόζει το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο • διαχωρίσει τις κατηγορίες των στερεών αποβλήτων, με τις ανάλογες ιδιαιτερότητές τους (επικίνδυνα). • επιλέγει τρόπους συλλογής και μεταφοράς των αστικών στερεών αποβλήτων, με τη χρήση GIS • γνωρίζει μεθόδους διαχείρισης, επεξεργασίας και διάθεσης των αποβλήτων • χωροθετεί ΧΥΤΑ με χρήση GIS. • Εκπονεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Γενικές Ικανότητες Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα;.
Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών - Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις - Λήψη αποφάσεων - Αυτόνομη εργασία - Ομαδική εργασία - Εργασία σε διεθνές περιβάλλον - Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον - Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών		Σχεδιασμός και διαχείριση έργων - Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα - Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον - Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου - Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής - Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών • Λήψη αποφάσεων για την οικονομική συλλογή και μεταφορά των στερεών αποβλήτων. • Ομαδική εργασία, είναι το αντικείμενο από τη φύση του. • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον με μεθόδους ανακύκλωσης και διάθεσης • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Σκοπός: η απόκτηση ικανοτήτων που πρέπει να διαθέτει ο/η απόφοιτος/η, για αυτοδύναμη, αλλά και ομαδική εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, προκειμένου : μπορεί να εφαρμόσει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, μπορεί να διαχωρίσει τις κατηγορίες των στερεών αποβλήτων με τις ανάλογες ιδιαιτερότητες τους, επιλέγει και εφαρμόζει μεθόδους συλλογής των, χρησιμοποιεί μεθοδολογίες διαχείρισης, γνωρίζει διαδικασίες ανακύκλωσης/ανάκτησης υλικών, έχει τη δυνατότητα χωροθέτησης χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) με τη χρήση GIS, εκπονεί ή/και συμμετέχει σε μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός ΧΥΤΑ
Στόχος : του μαθήματος είναι η απόκτηση βασικών γνώσεων για για θέματα που σχετίζονται με τη συλλογή, διαχείριση, επεξεργασία και ανακύκλωση των στερεών αποβλήτων, τη χωροθέτηση ΧΥΤΑ, ώστε ο/η απόφοιτος/η να συνεργάζεται με ευχέρεια με άλλες ειδικότητες
Περιγραφή μαθήματος:
Αναδρομή και υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα σε σχέση με τη διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων. Επισήμανση και διαφοροποίηση των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), από τους ΧΥΤΑ, το γενικότερο πλαίσιο και οι κατευθύνσεις πολιτικής στη χώρα μας. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Ορισμοί-έννοιες της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Πηγές προέλευσης των στερεών αποβλήτων. Ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των στερεών αποβλήτων. Αστικά και ειδικά (μη επικίνδυνα, επικίνδυνα, νοσοκομειακά). Σκοπός και στόχοι της διαχείρισης. Στάδια διαχείρισης. Η διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων σε Ευρωπαϊκές πόλεις. Η οικονομική διάσταση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Τεχνολογίες συλλογής, μεταφόρτωσης, μεταφοράς. Πληθυσμιακά δεδομένα και απόβλητα. Παράγοντες χωροθέτησης κάδων συλλογής απορριμμάτων σε αστικό περιβάλλον. Οχήματα συλλογής. Η συμβολή των GIS στη χωροθέτηση και για τον καθορισμό των βέλτιστων διαδρομών των απορριμματοφόρων. Τεχνολογίες επεξεργασίας των απορριμμάτων οικιακού τύπου. Μηχανική και βιολογική επεξεργασία. Καύση. Συγκριτική αξιολόγηση. Ανακύκλωση-εναλλακτική διαχείριση. Διαλογή στην πηγή. Υγειονομική ταφή. Παράγοντες και μεθοδολογίες χωροθέτησης ΧΥΤΑ. Η συμβολή των GIS στη χωροθέτηση. Διαχείριση βιοαερίου και στραγγισμάτων, κομποστοποίηση. Μελλοντική ανάπλαση ΧΥΤΑ. Αρχές ορθολογικού Εθνικού σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων οικιακού τύπου. Χρηματοδοτικά μέσα και ΣΔΙΤ. Τεχνοοικονομική αξιολόγηση εναλλακτικών τεχνολογιών. Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ΧΥΤΑ

Περιεχόμενο διαλέξεων θεωρίας:
• Υπάρχουσα κατάσταση στην Ελλάδα σε σχέση με τη διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων. Οι χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), το πλαίσιο και οι κατευθύνσεις στη χώρα μας.
• Ορισμοί-έννοιες της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Νομοθεσία για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων.
• Σκοπός και στόχοι της διαχείρισης. Πηγές προέλευσης. Ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των στερεών αποβλήτων. Αστικά και ειδικά (μη επικίνδυνα, επικίνδυνα, νοσοκομειακά)
• Στάδια διαχείρισης. Η διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων σε Ευρωπαϊκές πόλεις
• Η οικονομική διάσταση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Τεχνολογίες συλλογής, μεταφόρτωσης, μεταφοράς.
• Πληθυσμιακά δεδομένα. Παράγοντες χωροθέτησης κάδων συλλογής απορριμμάτων σε αστικό περιβάλλον. Οχήματα συλλογής. Η συμβολή των GIS στη χωροθέτηση και για τον καθορισμό των βέλτιστων διαδρομών των απορριμματοφόρων.
• Τεχνολογίες επεξεργασίας των απορριμμάτων οικιακού τύπου. Συγκριτική αξιολόγηση.
• Ανακύκλωση-εναλλακτική διαχείριση. Διαλογή στην πηγή.
• Υγειονομική ταφή. Παράγοντες και μεθοδολογίες χωροθέτησης ΧΥΤΑ. Η συμβολή των GIS στη χωροθέτηση. Διαχείριση βιοαερίου και στραγγισμάτων, κομποστοποίηση. Μελλοντική ανάπλαση ΧΥΤΑ.
• Αρχές ορθολογικού Εθνικού σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων οικιακού τύπου. Χρηματοδοτικά μέσα και ΣΔΙΤ. Τεχνοοικονομική αξιολόγηση εναλλακτικών τεχνολογιών.
• Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων ΧΥΤΑ

Περιεχόμενα εργαστηριακών ασκήσεων.
Στο πλαίσιο του εργαστηριακού μέρους περιλαμβάνεται και η αναζήτηση πηγών των πρόσθετων δεδομένων που απαιτούνται για τη διεκπεραίωση

Δεδομένα που θα χορηγούνται :
• ρυμοτομικό σχέδιο σε κλίμακα 1:1000 και τον/τους ΣΔ κατά περιοχές,
• κτηματογραφικό διάγραμμα ευρύτερης περιοχής σε κλίμακα 1:5000, σε επίπεδο ΟΤΑ

θα πρέπει να :
• εκτιμηθεί η μοναδιαία παραγωγή απορριμμάτων (ΜΠΑ) και ο ρυθμός παραγωγής απορριμμάτων (ΡΠΑ)
• χωροθετηθούν οι κάδοι στο ρυμοτομικό σχέδιο, ώστε να εξυπηρετούν τους κατοίκους
• οριστεί ο βέλτιστος αριθμός των απορριμματοφόρων εν κινήσει, που απαιτείται για τη συλλογή των απορριμμάτων από τους κάδους, αν όλα τα απορρίμματα συλλέγονται χωρίς κάδους διαλογής (δηλ. σε ένα κάδο).
• χαραχθούν οι βέλτιστες διαδρομές ανά όχημα
• χωροθετηθεί ΧΥΤΑ στην ευρύτερη περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη όμορα οικιστικά σύνολα, υδρογραφικό δίκτυο και ανάγλυφο εδάφους, ιδιοκτησιακό καθεστώς κλπ.
• συνταχθεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ως προμελέτη.
• χωροθετηθούν αν κριθεί απαραίτητο σταθμοί μεταφόρτωσης.

θα πρέπει τα προαναφερόμενα να
• μελετηθούν για εναλλακτικά σενάρια, με διαλογή των αποβλήτων στην πηγή και επομένως κάδους συλλογής ανάλογα με το είδος.
• προκύψουν τεχνοοικονομικά συμπεράσματα.

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

Πρόσωπο με πρόσωπο
Εργαστήριο σε Η/Υ

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

Διδασκαλία με χρήση ηλεκτρονικών εποπτικών μέσων
Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω e-learning

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας. Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ. Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης ώστε ο συνολικός φόρτος εργασίας σε επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί στα standards του ECTS

Δραστηριότητα	Φόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις	26
Α/Π
Εργαστηριακές ασκήσεις	26
Προετοιμασία ασκήσεων	13
Επίλυση ασκήσεων	39
Αυτοτελής μελέτη	39
Σύνολο	143

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες. Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.

Γλώσσα αξιολόγησης Ελληνική.
Στη θεωρία (70%): γραπτή εξέταση, με ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών, ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης και επίλυση προβλημάτων. Σε κάθε ερώτηση αναγράφεται ο βαθμός.

Στο εργαστήριο (30%): Απαραίτητη η παράδοση των εργασιών, συνοδευόμενες με τεχνικές εκθέσεις. Κάθε εργασία πρέπει να είναι προβιβάσιμη.

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Συγγράμματα

Tchobanoglous G., Kreith F., Εγχειρίδιο διαχείρισης στερεών αποβλήτων, εκδόσεις ΤΖΙΟΛΑ, 2018
Παναγιωτακόπουλος Δ., Βιώσιμη διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων, εκδόσεις ΖΥΓΟΣ, 2007
Σαββίδης Σ., Εμπλουτισμός στερεών αποβλήτων. Τεχνολογίες ανακύκλωσης., εκδόσεις Σεραφειμ Γ. Σαββίδης – S.G.S., 2007